Άνοιξε ο δρόµος για τα φωτοβολταϊκά
Του Κώστα Μουσουρούλη,
Γενικού Γραµµατέα ΥΠΑΝ
Τα φωτοβολταϊκά είναι µια από τις πολλά υποσχόµενες τεχνολογίες της νέας εποχής στην ενέργεια. Μιας νέας εποχής που χαρακτηρίζεται από ολοένα και περισσότερο µικρές, αποκεντρωµένες ενεργειακές εφαρµογές, µε σεβασµό στο περιβάλλον. Τα µικρά ευέλικτα συστήµατα που µπορούν να εφαρµοστούν µέχρι και σε επίπεδο κατοικίας, εµπορικού κτιρίου ή µικρού σταθµού ηλεκτροπαραγωγής (όπως, π.χ., τα φωτοβολταϊκά, τα µικρά συστήµατα συµπαραγωγής και οι κυψέλες καυσίµου) αναµένεται να κατακτήσουν ένα αξιοσέβαστο µερίδιο της αγοράς στα χρόνια που έρχονται.
Η ηλιακή ενέργεια είναι καθαρή, ανεξάντλητη, ήπια και ανανεώσιµη. Η ηλιακή ακτινοβολία δεν ελέγχεται από κανέναν και αποτελεί ανεξάρτητο εγχώριο ενεργειακό πόρο, που παρέχει ανεξαρτησία, προβλεψιµότητα και µπορεί να επικουρεί την ενεργειακή τροφοδοσία, κυρίως τις θερινές ώρες αιχµής φορτίου.
Τα φωτοβολταϊκά παρέχουν τον απόλυτο έλεγχο στον καταναλωτή και άµεση πρόσβαση στα στοιχεία που αφορούν στην παραγόµενη και καταναλισκόµενη ενέργεια. Τον καθιστούν έτσι πιο προσεκτικό στον τρόπο που καταναλώνει ενέργεια και συµβάλλουν µε αυτόν τον τρόπο στην ορθολογική χρήση και εξοικονόµηση της ενέργειας. Επίσης, δεδοµένου ότι η παραγωγή και κατανάλωση του ηλιακού ηλεκτρισµού γίνεται τοπικά, αποφεύγονται οι σηµαντικές απώλειες της µεταφοράς και διανοµής του ηλεκτρισµού. Αυτό αποκτά ιδιαίτερη σηµασία για µια χώρα όπως είναι η Ελλάδα, που η ηλεκτροπαραγωγή βρίσκεται στο βορρά και η κατανάλωση στο νότο.
Τα ηλιακά φωτοβολταϊκά συστήµατα έχουν αθόρυβη λειτουργία, αξιοπιστία και µεγάλη διάρκεια ζωής. Τα περιβαλλοντικά τους πλεονεκτήµατα είναι αδιαµφισβήτητα. Κάθε κιλοβατώρα που παράγεται από φωτοβολταϊκά -άρα, όχι από συµβατικά καύσιµα- συνεπάγεται την αποφυγή έκλυσης ενός περίπου κιλού διοξειδίου του άνθρακα στην ατµόσφαιρα (µε βάση το σηµερινό ενεργειακό µείγµα στην Ελλάδα και τις µέσες απώλειες δικτύου). Ένα τυπικό φωτοβολταϊκό σύστηµα του ενός κιλοβάτ αποτρέπει κάθε χρόνο την έκλυση 1,3 τόνων διοξειδίου του άνθρακα, όσο δηλαδή θα απορροφούσαν δύο στρέµµατα δάσους. Επιπλέον, συνεπάγεται λιγότερες εκποµπές άλλων επικίνδυνων ρύπων, όπως των αιωρούµενων µικροσωµατιδίων, των οξείδιων του αζώτου, των ενώσεων του θείου κ.λπ. Οι εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα πυροδοτούν το φαινόµενο του θερµοκηπίου και αλλάζουν το κλίµα της γης, ενώ η ατµοσφαιρική ρύπανση έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και στο περιβάλλον.
Η ύπαρξη µικρών ηλεκτροπαραγωγών µπορεί να συµβάλει σηµαντικά στη διαρκή αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, που έχει πρόσκαιρα µειωθεί λόγω της οικονοµικής κρίσης. Οι διάφοροι µικροί παραγωγοί «πράσινης» ενέργειας αποτελούν ιδανική λύση, τόσο για την περιφερειακή οικονοµική ανάπτυξη, όσο και για τη µελλοντική παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, στις περιπτώσεις όπου αµφισβητείται η ασφάλεια της παροχής. Η τοπική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας δεν απαιτεί µεγάλες επενδύσεις σε υποδοµές γραµµών µεταφοράς, ούτε δοκιµάζεται από δαπανηρές ενεργειακές απώλειες που αντιµετωπίζει το ηλεκτρικό σύστηµα (απώλειες οι οποίες στην Ελλάδα ανέρχονται σε 10,6% κατά µέσο όρο). Παράλληλα, η µέγιστη παραγωγή ηλιακού ηλεκτρισµού συµπίπτει χρονικά µε τις ηµερήσιες αιχµές της ζήτησης (ιδίως τους καλοκαιρινούς µήνες), βοηθώντας έτσι στην εξοµάλυνση των αιχµών φορτίου, στην αποφυγή black out και στη µείωση του συνολικού κόστους της ηλεκτροπαραγωγής, δεδοµένου ότι η κάλυψη αυτών των αιχµών είναι ιδιαίτερα δαπανηρή. Σηµειωτέον ότι κάθε ώρα black out κοστίζει στην εθνική οικονοµία 25 - 30 εκατ. ευρώ.
Η Πολιτεία, µε νοµοθετικές και κανονιστικές παρεµβάσεις, προωθεί την ανάπτυξη της φωτοβολταϊκής ενέργειας ήδη, από το 2006. Μέχρι τότε η ηλιακή ενέργεια αφορούσε σε µικρά ερευνητικά έργα και αυτόνοµες εφαρµογές, όπως φάρους και αναµεταδότες τηλεπικοινωνιών. Με το Νόµο 3468/2006 δόθηκαν για πρώτη φορά γενναία κίνητρα για την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών σταθµών. Η προνοµιακή τιµολογιακή πολιτική, σε συνδυασµό µε την επιχορήγηση κεφαλαίου που προβλέπει ο αναπτυξιακός νόµος, δηµιούργησαν τεράστιο επενδυτικό ενδιαφέρον. Με το Νόµο 3734/2009 θεραπεύτηκαν οι «παιδικές ασθένειες» του θεσµικού πλαισίου στον κλάδο των φωτοβολταϊκών. Ο νόµος αυτός ρύθµισε θέµατα διευκόλυνσης επενδύσεων Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας, προώθησης των φωτοβολταϊκών συστηµάτων και σύνδεσης των σχετικών έργων στο σύστηµα. Δεδοµένου ότι το ενδιαφέρον για τη χώρα είναι η ισχύς που εγκαθίσταται και όχι αυτή που αδειοδοτείται, µε σκοπό την επίτευξη του στόχου 18% στην τελική κατανάλωση από ΑΠΕ το 2020, προβλέφθηκαν διατάξεις αποσυµφόρησης των διαδικασιών, απελευθέρωσης ηλεκτρικού χώρου και ισότιµης αντιµετώπισης του συνόλου των αδειών.
Οι ρυθµίσεις του Ν. 3734/09 έδωσαν σε όλους τους ενδιαφερόµενους το δικαίωµα υλοποίησης των έργων τους. Υιοθετήθηκε ορθολογικό σύστηµα για την επιτυχή υλοποίηση των επενδύσεων, µε πρόβλεψη σταδιακής αποκλιµάκωση της τιµής αγοράς ενέργειας (feed-in-tariff) σε εξαµηνιαία βάση, σε συνδυασµό µε την εξαρχής διασφαλισµένη σταθερή διατήρηση της τιµής για διάστηµα 20 ετών, που «κλειδώνει» µε τη σύµβαση αγοραπωλησίας. Επίσης, προέβλεψε και για τον πολίτη ειδικό πρόγραµµα που θα επιτρέπει την εύκολη εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες νοικοκυριών και επιχειρήσεων, το οποίο αποτέλεσε στρατηγικής σηµασίας εγχείρηµα, διότι οδηγεί στη µείωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας από την πλευρά της µείωσης της ζήτησης και της αύξησης της διεσπαρµένης παραγωγής ενέργειας.
Αναµφίβολα, η µεγάλη τοµή υπήρξε το πρόγραµµα των φωτοβολταϊκών στις στέγες, που αφορά σε κάθε Έλληνα πολίτη και όχι µόνο στον επιχειρηµατικό κλάδο. Το πρόγραµµα αυτό όχι µόνο θα οδηγήσει σε οικονοµική άνθηση τοπικές περιοχές ανά την επικράτεια, αλλά θα κάνει και τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας προσιτές σε όλους τους πολίτες.
Το ειδικό αυτό πρόγραµµα ενεργοποιήθηκε πρόσφατα µε την Κοινή Υπουργική Απόφαση «Ειδικό πρόγραµµα ανάπτυξης φωτοβολταϊκών συστηµάτων σε κτιριακές εγκαταστάσεις και ιδίως σε δώµατα και στέγες κτιρίων» (ΦΕΚ Β 1079/4.6.2009).
Το πρόγραµµα αφορά σε συστήµατα µέχρι 10 kWp στο δώµα ή στη στέγη (συµπεριλαµβανόµενων των στέγαστρων βεραντών) κτιρίου που χρησιµοποιείται για κατοικία ή στέγαση πολύ µικρών επιχειρήσεων και καλύπτει όλη την επικράτεια, µε εξαίρεση τα µη διασυνδεδεµένα µε το ηπειρωτικό σύστηµα της χώρας νησιά. Δικαίωµα ένταξης στο πρόγραµµα έχουν φυσικά πρόσωπα µη επιτηδευµατίες και φυσικά ή νοµικά πρόσωπα επιτηδευµατίες που κατατάσσονται στις πολύ µικρές επιχειρήσεις, τα οποία έχουν στην κατοχή τους το χώρο στον οποίο εγκαθίσταται το φωτοβολταϊκό σύστηµα. Επιπλέον, δικαίωµα ένταξης στο πρόγραµµα έχουν οι κύριοι των οριζόντιων ιδιοκτησιών, εκπροσωπούµενοι από το διαχειριστή, µετά από συµφωνία του συνόλου των ιδιοκτητών, ή ένας εκ των κυρίων των οριζόντιων ιδιοκτησιών, µετά από παραχώρηση χρήσης του κοινόχρηστου χώρου από τους υπόλοιπους, µε ευθύνη των ενδιαφεροµένων. Δεδοµένου ότι είναι σαφής και η βούληση της Πολιτείας για την εξοικονόµηση ενέργειας, όταν το ακίνητο στο οποίο εγκαθίσταται το ΦΒΣ χρησιµοποιείται για κατοικία, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί µέρος των θερµικών αναγκών του ακινήτου για ζεστό νερό χρήσης να καλύπτεται µε χρήση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας (π.χ. ηλιοθερµικά, ηλιακοί θερµοσίφωνες). Η ικανοποίηση των θερµικών αναγκών του κτιρίου (θέρµανση – ψύξη και ζεστό νερό χρήσης) είναι εξίσου σηµαντικές, και θα πρέπει ο καθένας να το συνυπολογίσει στο πλαίσιο και της ενεργειακής κατάταξης του κτιρίου που θα επηρεάσει την αξία του.
Σε κάθε περίπτωση, το σύστηµα του θερµοσίφωνα για µετατροπή της ηλιακής ακτινοβολίας σε χρήσιµη θερµότητα αποτελεί απαραίτητη συνιστώσα στο πλαίσιο της βελτίωσης της ενεργειακής κατάστασης του κτιρίου, και για αυτό η ύπαρξή του θα αποτελεί προαπαιτούµενο για την ένταξη της ΦΒ εγκατάστασης στο πρόγραµµα.
Η όλη διαδικασία ανάπτυξης φωτοβολταϊκών σε στέγη είναι πολύ απλή. Δεν απαιτείται ενεργειακή άδεια, όπως στους µεγαλύτερους σταθµούς. Για τη σύνδεση του ΦΒ και για την πώληση της ενέργειας ο παραγωγός απευθύνεται στις τοπικές υπηρεσίες της ΔΕΗ, υπογράφοντας 2 αντίστοιχες συµβάσεις, µία για την τοποθέτηση ουσιαστικά του µετρητή και µία για την πώληση της ενέργειας. H µικρή ισχύς των φωτοβολταϊκών συστηµάτων εξασφαλίζει ότι η παραγόµενη ενέργεια αντιστοιχεί σε αυτήν που απαιτείται για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του κυρίου του φωτοβολταϊκού συστήµατος. Κατά συνέπεια, δεν υφίστανται για τον κύριο του φωτοβολταϊκού συστήµατος φορολογικές υποχρεώσεις για τη διάθεση της ενέργειας αυτής στο δίκτυο. Ο πολίτης παραγωγός – καταναλωτής δεν θα έχει καµία φορολογική ή ασφαλιστική υποχρέωση (άνοιγµα βιβλίων, έκδοση τιµολογίων, ασφάλιση κ.λπ.), είτε είναι επιτηδευµατίας είτε όχι.
Για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήµατος απαιτείται έγκριση εκτέλεσης εργασιών µικρής κλίµακας, κατά την έννοια του άρθρου 7 παρ. 1 του Ν. 3212/2003 (ΦΕΚ Α’ 308), όπως κάθε φορά ισχύει, και τις κανονιστικές πράξεις που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότησή του. Οι όροι εγκατάστασης ορίστηκαν πρόσφατα, µε εγκύκλιο του Υπουργού Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δηµοσίων Έργων, και είναι ιδιαίτερα ελαστικοί.
Η ανταπόκριση τόσο του κλάδου των φωτοβολταϊκών, όσο και των περιβαλλοντικών οργανώσεων, υπήρξε ιδιαίτερα θερµή. Και είναι λογικό, αφού µε ένα απλό παράδειγµα µπορεί να διαφανεί το όφελος για τον πολίτη που θα προχωρήσει σε τέτοια επένδυση. Ας πάρουµε την περίπτωση που κάποιος εγκαθιστά σε στέγη 80 τ.µ. 5 kW που κοστίζουν €25.000, πάρει δάνειο για το µισό κόστος (€12.500), µε ευνοϊκούς όρους, δεδοµένης της 25ετής σύµβασης, και εγκαταστήσει το ΦΒ σύστηµα:
5 kW*1300 kWh*0,55 €/kWh=€3.575 έσοδα/ετησίως
Από αυτά αφαιρούνται περί τα €1.500 για αποπληρωµή δάνειου και συντήρηση του εξοπλισµού. Οπότε, τα καθαρά έσοδα ανέρχονται σε €2.100/ετησίως, που σηµαίνει απόσβεση των δικών του χρηµάτων σε 5 - 6 χρόνια.
Από την άλλη, ένα µέσο νοικοκυριό (µε ηλεκτρικές συσκευές και φωτισµό) καταναλώνει µ.ο. 5.000 kWh/ετησίως:
5.000 kWh*0,12 €/kWh=€600 κόστος/ετησίως
Η καταµέτρηση της παραγόµενης ενέργειας γίνεται ταυτόχρονα µε αυτήν της καταναλισκόµενης. Η εκκαθάριση γίνεται από τη ΔΕΗ Α.Ε. ή από άλλον κάτοχο άδειας προµήθειας, ο οποίος για το σκοπό αυτόν ενεργεί στο λογαριασµό κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύµατος του ακινήτου σχετική πιστωτική εγγραφή. Με το λογιστικό συµψηφισµό των εσόδων από την παραγόµενη ενέργεια και του κόστους της καταναλισκόµενης ενέργειας, ο λογαριασµός της ΔΕΗ θα είναι πάντοτε πιστωτικός.
Όλες αυτές οι νοµοθετικές και κανονιστικές ρυθµίσεις οδηγούν σε µεγάλη άνθηση την ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας στην Ελλάδα. Η Ελλάδα έχει πρωτιά στους ηλιακούς θερµοσίφωνες σε όλη την Ευρώπη, αναλογικά µε το µέγεθος της χώρας. Ιδανικά, κάποια στιγµή, θα µπορούσε να έχει πρωτιά και στα φωτοβολταϊκά. Από το 1 MW φωτοβολταϊκών που ήταν εγκατεστηµένα στα τέλη του 2006, η Ελλάδα ξεπερνά σήµερα τα 26 MW, ενώ και ο ρυθµός εγκατάστασης είναι αυξητικός. Εποµένως, η αισιοδοξία στην κοινωνία, στον κλάδο και στην Πολιτεία θα πρέπει να είναι δεδοµένη.
[http://www.energypoint.gr - Περιοδικό ENERGYPOINT]
Share on Facebook
